ยาสีฟัน

ยาสีฟัน หมายถึง ผลิตภัณฑ์สำหรับทำความสะอาดฟัน และอวัยวะภายในช่องปาก ควบคู่กับแปรงสีฟัน มีลักษณะเป็นครีม เจล หรือเป็นผงที่ได้จากส่วนผสมต่างๆ มีลิ่นหอม และสีตามส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์

ส่วนประกอบของยาสีฟัน
ยาสีฟันที่มีจำหน่ายตามท้องตลาดในปัจจุบันมีผลิตออกมาหลายยี่ห้อ และหลากหลายผลิตภัณฑ์ให้เลือกใช้ ส่วนผสมโดยทั่วไปจะประกอบด้วยสารทำให้เกิดฟอง สีขัดสี สารลดแรงตึงผิว สารควบคุมความเป็นกรด-ด่าง สารทำให้เกิดความเหนียวข้น สารคงความชุ่มชื้น สารถนอมยา สารให้สี สารออกฤทธิ์ และสารปรุงแต่งกลิ่นรส ซึ่งจะพบมีส่วนผสมของสิ่งเหล่านี้

1. แคลเซียม ในรูป Calcium Carbonate
2. ฟลูออไรด์ ในรูป Sodium Monofluorophosphate
3. เกลือ (Sodium chloride)
4. Sorbitol
5. Hydrated Silica
6. Sodium Lauryl Sulfate
7. Flavor
8. Cellulose Gum
9. Xanthan Gum
10. Sodium Carbonate
11. Sodium Bicarbonate
12. Benzyl Alcohol
13. Sodium Saccharin
14. Poloxamer
15. สมุนไพร เช่น ข่อย มิ้นท์
16. น้ำ

สารขัดสี ทำหน้าที่ช่วยกำจัดสี คราบฟัน คราบจุลินทรีย์ที่เกิดจากอาหาร และเครื่องดื่ม สารชนิดนี้มีคุณสมบัติเป็นสารเฉื่อยไม่ทำปฏิกิริยาใดๆ มีการกระจายตัวสม่ำเสมอ ไม่เป็นอันตรายต่อสารเคลือบฟัน และเนื้อฟัน สารในกลุ่มนี้ ได้แก่ แคลเซียมคาร์บอเนต ไดแคลเซียมฟอสเฟต ซิลิกา เป็นต้น

สารทำให้เกิดฟอง ทำหน้าที่ให้ยาสีฟันมีลักษณะเป็นโฟมขณะใช้งาน และช่วยให้ยาสีฟันกระจายตัวได้อย่างทั่วถึงในช่องปาก สารในกลุ่มนี้ ได้แก่ โซเดียมลดริลฟอสเฟต

สารควบคุมความเหนียว เป็นสารที่ทำหน้าที่ให้เนื้อยาสีฟันคงตัวตลอดเวลา ป้องกันการแยกตัวของเนื้อยาสีฟัน และน้ำออกจากกันขณะไม่ใช้งาน สารในกลุ่มนี้ ได้แก่ คาร์บอกซีเมทิลเซลลูโลส

สารคงความชุ่มชื้น เป็นสารที่ทำหน้าที่ช่วยให้เนื้อยาสีฟันเป็นของเหลวข้นตลอดเวลา ไม่แห้งง่ายเมื่อโดนลม สารในกลุ่มนี้ ได้แก่ กลีเซอรอล

สารแต่งกลิ่นรส ทำหน้าที่ให้กลิ่น และรสของยาสีฟัน สารในกลุ่มนี้ ได้แก่ ซัคคาไรน์ เมนทอล เปปเปอร์มินท์ เป็นต้น

สารออกฤทธิ์ หมายถึงสารที่เติมเพื่อป้องกันฟันผุ และต้านเชื้อจุลินทรีย์
– สารป้องกันฟันผุ ได้แก่ ฟลูออไรด์ และแคลเซียม
– สารต้านเชื้อจุลินทรีย์ ได้แก่ บีสไบกวาไนด์ สารสกัดจากสมุนไพรต่างๆ เป็นต้น

ชนิดของยาสีฟัน
แบ่งตามลักษณะผลิตภัณฑ์
– ยาสีฟันเนื้อขาว
– ยาสีฟันสมุนไพร
– ยาสีฟันรักษาเหงือก
– ยาสีฟันเพื่อฟันขาว
– ยาสีฟันสำหรับเด็ก

แบ่งตาลักษณะเนื้อยาสีฟัน
– ชนิดครีม
– ชนิดเจล
– ชนิดน้ำ
– ชนิดผง

สูตรยาสีฟัน
– สูตรเกลือ มีส่วนผสมของเกลือ ซึ่งจะรู้สึกเค็มเมื่อสัมผัสกับลิ้น
– สูตรป้องกันฟันผุ ซึ่งจะมีส่วนผสมของแคลเซียม และฟลูออไรด์ เพื่อป้องกันฟันผุ
– สูตรลมหายใจสดชื่น มักผสมสมุนไพร และสารให้กลิ่นหอม เช่น มินท์
– สูตรลดการเสียวฟัน มีส่วนผสมของสารป้องกันการเสียวฟัน
– สูตรฟันขาวหรือไวเทนนิ่ง มีส่วนผสมของผงขัดฟัน และสารขจัดคราบหินปูน
– สูตรสำหรับเด็ก จะผสมแคลเซียม และฟลูออไรด์ในปริมาณที่ไม่เป็นอันตรายกับเด็กโดยเฉพาะ

ยี่ห้อยาสีฟันที่มีจำหน่าย
– ยาสีฟันคอลเกต
– ยาสีฟันดาลี่
– ยาสีฟันซีสเท็มม่า
– ยาสีฟันออรัลบี
– ยาสีฟันดอกบัวคู่
– ยาสีฟันซอลส์
– ยาสีฟันใกล้ชิด

ยาสีฟันสมุนไพร
ถือเป็นยาสีฟันชนิดหนึ่งที่ได้รับความนิยม เนื่องจากมีส่วนผสมของสมุนไพร ได้แก่
1. คาร์โมมายล์ (camomile) ต้านอาการอักเสบของเหงือก
2. อิซินาเซีย (echinacea) ออกฤทธิ์กระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาวทำให้มีความต้านทานการติดเชื้อในช่องปาก
3. เซจ (Sege) ช่วยในการฆ่าเชื้อ และระงับกลิ่นปาก
4. เมอร์ค (myrrh) ช่วยในการสมานแผลในช่องปาก
5. รัททานี (rhatany) ช่วยในการสมานแผลในช่องปาก
6. น้ำมันเปปเปอร์มินท์ (peppermint oil) ต้านเชื้อจุลินทรีย์ มีกลิ่นหอมทำให้ลมหายใจสดชื่น

ลักษณะของยาสีฟันที่ดี
1. มีส่วนประกอบของผงขัดฟันที่ละเอียด อาจอยู่ในรูปของผงหรือครีมหรือเม็ดขัดฝันขนาดเล็กที่ไม่ทำให้รู้สึกเสียวฟัน
2. มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ ที่ช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับฟัน
3. มีสีหรือกลิ่นให้น่าใช้ ตรงตามความต้องการของผู้ใช้
4. ไม่มีส่วนผสมของน้ำตาล

ประโยชน์ของยาสีฟัน
1. เสริมสร้างความแข็งแรงของฟัน
2. ป้องกันฟันผุ
3. ทำความสะอาดคราบหินปูน เศษอาหาร ป้องกันเชื้อจุลินทรีย์ในช่องปาก
4. ลดกลิ่นปาก ทำให้ลมหายใจหอม สดชื่น

ข้อควรระวัง
เนื่องจากมีสาร Sodium Monofluorophosphate ซึ่งเป็นอันตรายกับเด็กหากใช้เกินขนาด เด็กที่มีอายุต่ำกว่า 6 ปี ควรใช้ในปริมาณเมล็ดถั่วเขียว