หมากฝรั่งเลิกบุหรี่ หรือ หมากฝรั่งนิโคติน เป็นหมากฝรั่งที่มีส่วนผสมของนิโคตินทดแทนเพื่อใช้เคี้ยวสำหรับการเลิกบุหรี่ แต่ผู้ใช้จะยังได้รับนิโคตินเหมือนเดิม แต่อาจได้รับในปริมาณที่น้อยกว่าเดิมเมื่อเทียบกับการสูบบุหรี่ อีกทั้ง ยังทำให้ผู้ใช้ไม่ได้รับสารพิษชนิดอื่น รวมถึงทำให้ผู้ใช้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่จะเลิกบุหรี่ได้ง่าย
นิโคตินในบุหรี่ เป็นสารนิโคตินแหล่งสำคัญที่ทำให้คนเราเสพติดนิโคติน โดยขณะสูบบุหรี่ นิโคตินจะเข้าสู่ปอด และเข้าสู่กระแสเลือด และเข้าสู่สมองภายใน 7-10 วินาที และจะพบปริมาณนิโคตินในกระแสเลือดสูงภายใน 5 นาที ซึ่งบุหรี่ 1 มวน จะมีนิโคตินประมาณ 1-2 มิลลิกรัม
การเลิกสูบบุหรี่ด้วยการใช้ยาที่มีประสิทธิภาพสูง คือ การให้นิโคตินทดแทน (NRT) ซึ่งจะช่วยป้องกันไม่ให้เกิดอาการขาดนิโคตินอย่างกะทันหัน โดยในต่างประเทศมี NRT อยู่ 6 แบบคือ
– nicotine gum
– nicotine patch
– nicotine nasal spray
– nicotine inhaler
– nicotine lozenges
– nicotine sublingual tablets
สำหรับยาใช้เลิกบุหรี่ในประเทศไทยมี 2 รูปแบบ คือ หมากฝรั่งนิโคติน (nicotine gum) และ แผ่นปิดผิวหนัง (nicotine patch) โดยจะมีความแตกต่างของปริมาณนิโคตินที่ใช้ผสม เพื่อให้ผู้เลิกบุหรี่เลือกขนาดของตัวยาที่เหมาะสม
สำหรับหมากฝรั่งเลิกบุหรี่ หรือ หมากฝรั่งนิโคตินที่จำหน่ายในไทยมีส่วนประกอบของนิโคติน 2 ขนาด คือ ชนิดที่มีส่วนผสมของนิโคติน 2 มิลลิกรัม และ 4 มิลลิกรัม ที่เหมาะสำหรับผู้ที่เคยสูบบุหรี่ในจำนวนมวน/วันที่ต่างกัน โดยใช้นิโคตินโพลีเอสเท็กซ์ (Nicotine polacrilex) เป็นส่วนผสม ซึ่งขณะเคี้ยว หมากฝรั่งจะค่อยๆถูกละลายนิโคตินออกมา
ขนาดที่ใช้
– ผู้ที่สูบ 1-24 มวน/วัน ใช้หมากฝรั่งชนิด 2 มก. ห้ามใช้เกิน 30 ชิ้น/วัน
– ผู้ที่สูบมากกว่า 25 มวน/วัน ใช้หมากฝรั่งชนิด 4 มก. ห้ามใช้เกิน 15 ชิ้น/วัน
วิธีใช้
การเลือกซื้อหมากฝรั่งเลิกบุหรี่จะต้องพิจารณาปริมาณการสูบบุหรี่ที่ตนเองเคยสูบ เพื่อให้ได้ปริมาณนิโคตินที่ใกล้เคียงกับที่เคยได้รับ และไม่ควรเคี้ยวเกินจำนวนเม็ดดังที่กล่าวข้างต้น โดยมีลักษณะการใช้ คือ
– ห้ามเคี้ยวเหมือนกับการการเคี้ยวหมากฝรั่งทั่วไป เพราะจะทำให้นิโคตินออกมามากเกินไป
– เคี้ยวหมากฝรั่งอย่างช้าๆ 3-4 ครั้ง จนมีรสขมเฝื่อนของนิโคติน แล้วให้เปลี่ยนสลับเป็นอมไว้ที่กระพุ้งแก้มแทน รอจนรสขมเฝื่อนหาย แล้วค่อยเคี้ยวใหม่ตามลักษณะเดิม พร้อมสลับกับการอมเป็นช่วงๆ
– เปลี่ยนสลับข้างเคี้ยว โดยเฉพาะหากรู้สึกมีอาการแสบร้อนกระพุ้งแก้มหรือมีอาการเมื่อยกามข้างที่เคี้ยว
– หมากฝรั่ง 1 เม็ด ให้เคี้ยวนานมากกว่า 30 นาที
ข้อห้ามใช้
1. ห้ามเคี้ยวร่วมกับการสูบบุหรี่หรือเคี้ยวร่วมกับผลิตอื่นที่มีนิโคติน เพราะอาจเกิดพิษของนิโคตินที่ได้รับสูงขึ้น
2. ห้ามใช้ในผู้ที่มีอาการแพ้สารประกอบในหมากฝรั่ง
3. สตรีมีครรภ์หรือให้นมบุตรห้ามเคี้ยว
4. ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่เป็นโรคในระบบหัวใจ และหลอดเลือด เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดตีบ เป็นต้น
5. ในระยะ 2 สัปดาห์ ห้ามใช้กับผู้ป่วยที่อยู่ระหว่างการพักฟื้นจากการรักษาที่เกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อหัวใจ
ตัวอย่างที่มีจำหน่าย
– นิโคมายด์ 2 (nicomild-2) บรรจุเป็นแผง แผงละ 9 เม็ด ราคาแผงละ 60 บาท
– NiQuitin
– Nicorette
ประโยชน์หมากฝรั่งเลิกบุหรี่
1. ช่วยลด และระงับอาการของการการเลิกสูบบุหรี่สูบบุหรี่อย่างกะทันหัน
2. ผู้ใช้จะยังได้รับนิโคตินเหมือนเดิม แต่จะมีปริมาณที่น้อยลง แต่ที่สำคัญ ผู้ใช้จะไม่ได้รับสารพิษชนิดอื่นจากการสูบบุหรี่
3. การรับนิโคตินด้วยการเคี้ยวแทนการสูบบุหรี่จะทำให้ผู้ใช้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่ไม่เคยชินกับการสูบบุหรี่ ดังที่เคยเป็นมา
4. สำหรับผู้ที่ใช้หมากฝรั่งเลิกบุหรี่ แต่ยังมีการสูบบุหรี่ด้วย จะช่วยให้ผู้ใช้ลดปริมาณการสูบบุหรี่ให้น้อยลงได้
5. การใช้หมากฝรั่งเลิกบุหรี่กับผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำจะช่วยทำให้มีความจำระยะสั้นดีขึ้น
การศึกษาทดลองให้หมากฝรั่งเลิกบุหรี่ ขนาด 2 มิลลิกรัม แก่ผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำ จำนวน 43 คนพบว่า มีผู้ที่สามารถเลิกบุหรี่ได้กว่า 70% ของผู้ที่สูบบุหรี่ทั้งหมด
ข้อเสีย และผลข้างเคียง
– ผู้ใช้หมากฝรั่งเลิกบุหรี่จะยังได้รับนิโคตินเหมือนเดิม ซึ่งบางครั้งอาจทำให้หันมาสูบบุหรี่เหมือนเดิมได้
– อาจมีผลข้างเคียงจากนิโคตินที่หลั่งออกมาในช่องปากในปริมาณมาก และรวดเร็ว จะทำให้เกิดอาการมึนหัว สะอึก และคลื่นไส้อาเจียน รวมถึงเกิดการระคายเคืองของเยื่อบุในช่องปาก บางรายอาจมีอาการแสบคอ และแสบท้อง โดยเฉพาะผู้ที่เป็นโรคกระเพาะอาหาร ทั้งนี้ อาการระคายเคืองในช่องปากสามารถแก้ไขได้ด้วยการเปลี่ยนบริเวณที่อมหมาก
– สำหรับผู้ที่ไม่ชอบเคี้ยวหมากฝรั่งหรือไม่ชอบรสชาติหมากฝรั่งจะไม่เป็นที่นิยม
– หมากฝรั่งไม่เหมาะสำหรับผู้ที่กำลังใส่ฟันปลอมเพราะอาจทำให้ฟันปลอมหลุดหรือโยกได้
– หมากฝรั่งไม่เหมาะสำหรับผู้ที่กำลังดัดฟัน เพราะการเคี้ยวอาจมีผลต่อการจัดฟัน